Nowotwory są obecnie jedną z najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych. Szczęśliwie, postęp medycyny pozwala coraz skuteczniej je leczyć i zapobiegać ich skutkom. Niestety, w wyniku części terapii onkologicznych następuje czasowa, bądź całkowita niepłodność ozdrowieńców. Powstają życiowe rany, wobec których medycyna jest bezradna. Dla wielu osób jest to największą blizną po chorobie.

Obecnie istnieje kilka potwierdzonych klinicznie sposobów zabezpieczenia płodności zarówno u kobiet, mężczyzn, jak i dzieci, co daje pacjentom nadzieję na posiadanie własnego potomstwa w przyszłości. Obserwujemy jednak problem z dostępnością wiedzy na ten temat. Dotyczy to zarówno transferu wiedzy od lekarzy do zagrożonych pacjentów, jak i pacjentów w ogólności. Jako Fundacja onkologiczna, od lat zajmujemy się takimi „lukami w systemie”, promując pożądane działania pomagające chorym na raka.

Dlatego, w Fundacji Rak’n’Roll. Wygraj Życie!, postanowiliśmy podjąć temat tzw. Oncofertility. Na początek chcemy odkodować ten termin, używając bardziej przystępnego określenia: „ONKOPŁODNOŚĆ”. W ramach Programu stworzymy rzetelną bazę informacji dla pacjentów, podpowiemy gotowe rozwiązania, dzięki którym będą mogli w krótkim czasie zabezpieczyć swoją prokreacyjną przyszłość.

Jako cel dalekosiężny postrzegamy silne wpisanie onkopłodności w proces zdrowienia z raka. Chcemy, by temat był w pełni otwarty, oczywisty zarówno dla lekarzy, jak i pacjentów i ich rodzin. Również, aby zaistniał w świadomości społecznej.

Chcę zabezpieczyć swoją płodność,
co mogę zrobić?

Po otrzymaniu diagnozy następuje przedstawienie pacjentowi planu leczenia.

To w tym momencie powinnaś/powinieneś zostać poinformowana/y o dostępnych możliwościach zabezpieczania płodności. To jest moment do rozmowy i przygotowania się do podjęcia decyzji: czy i w jaki sposób chcę zachować płodność po leczeniu mojego nowotworu.

W dalszej części tekstu znajdziesz opis trzech metod. Czytaj, rozmawiaj z rodziną, a przede wszystkim – z lekarzem.

Aby podjąć pierwsze kroki niezbędne będzie zebranie wywiadu i wykonanie podstawowych badań, m.in. AMH u kobiet (badanie to wykonuje się wyłącznie komercyjnie, z próbki krwi, niezależnie od dnia cyklu miesiączkowego).

Pamiętaj, że Twoja sytuacja materialna nie musi mieć decydującego znaczenia dla Twojego wyboru. Fundacja Rak’n’Roll może pomóc Ci zebrać pieniądze na koszty związane z procesem zabezpieczenia płodności w leczeniu raka.

Kluczową rolę w decyzji o zabezpieczeniu płodności ma rodzaj terapii onkologicznej, której poddany ma zostać pacjent. Niezbędne są informacje o rodzaju i planowanych dawkach leczenia oraz ewentualnej radioterapii.

Pacjentki, które zdecydują się na zachowanie płodności, mają do wyboru trzy możliwości terapeutyczne (chyba, że istnieją przeciwwskazania do którejś z metod):

1. Zamrożenie komórek jajowych (oocytów).
2. Zamrożenie jajnika.
3. Zamrożenie zarodków.

Zamrożenie komórek jajowych (oocytów)
Informacje ogólne:
  • Przed pobraniem komórek jajowych konieczne jest przeprowadzenie stymulacji hormonalnej dojrzewania pęcherzyków jajnikowych (takiej jak ta przed zapłodnieniem in vitro), co trwa ok. 3 tygodnie. Następnie pobiera się w znieczuleniu miejscowym pod kontrolą USG oocyty z jajnika.
  • Jest to metoda, stosowana przede wszystkim u Pacjentek, które nie chcą poddawać mrożeniu zarodków lub nie posiadają partnera.
  • W porównaniu z mrożeniem zarodków, istnieje mniej danych mówiących o jej skuteczności pod kątem ilości uzyskanych ciąż czy występowania wad wrodzonych u dzieci.
Współczynnik uzyskiwanych ciąż:
  • Dane na temat liczby uzyskiwanych ciąż oraz żywych urodzeń są obiecujące, choć dostępne w ograniczonej ilości.
  • Większość opublikowanych danych nie wykazuje istotnej różnicy pomiędzy ilością ciąż uzyskanych w wyniku zapłodnienia komórek jajowych pobranych i wykorzystanych od razu, a zamrożonych.
  • ASRM (Assisted Society of Reproductive Medicine) rekomenduje na podstawie dostępnego piśmiennictwa przyjęcie wskaźnika 2-4% żywych urodzeń na jedną komórkę jajową, w zależności od metod mrożenia (Practice Committee of Assisted Society of Reproductive Medicine Essential elements of informed consent for elective oocyte cryopreservation: a Practice Committee opinion).
Ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u dzieci:
  • Podsumowanie wyników badań na ponad 900 zamrożonych komórkach jajowych i uzyskanych dzięki nim ciążach, nie wykazało zwiększonej częstotliwości występowania wad wrodzonych w porównaniu z poczęciem sposobem naturalnym.
Zamrożenie jajnika
Informacje ogólne:
  • Jest to metoda polegająca na pobraniu jajnika podczas operacji laparoskopowej, zamrożeniu go, a następnie ponownym wszczepieniu do organizmu (do jamy brzusznej lub w okolicę ramienia) po zakończeniu terapii mogącej upośledzać zdolności rozrodcze. Przeszczepiony jajnik lub jego fragment powinien podjąć z powrotem funkcję hormonalną i rozrodczą.
  • Zazwyczaj polecana jest w przypadkach, kiedy nie można zwlekać z wdrożeniem terapii upośledzającej zdolności rozrodcze, planowana jest operacja z innych wskazań, podczas której można także pobrać jajnik do zamrożenia, oraz u pacjentek przed okresem dojrzewania, u których nie można przeprowadzić stymulacji hormonalnej jajników.
  • Metody tej nie zaleca się u pacjentek powyżej 41 rż., z wykrytą torbielą na jajniku, który miał być poddawany zamrożeniu oraz tych, które przechodziły wcześniej chemioterapię lub mają znacznie upośledzoną funkcję jajników. W niektórych przypadkach chorób nowotworowych istnieje potencjalne ryzyko ponownego przeszczepienia do organizmu komórek nowotworu.
Współczynnik uzyskiwanych ciąż:
  • Jest to metoda eksperymentalna, wobec czego doniesienia o ilości żywych urodzeń są ograniczone.
Zamrożenie zarodków
Informacje ogólne:
  • Metoda ta polega na wykonaniu zapłodnienia in vitro (poprzedzonej stymulacją hormonalną jajników), a następnie zamrożeniu zarodków w celu ich wykorzystania po zakończeniu leczenia.
  • Szanse na urodzenie dziecka zależą od ilości zarodków przeniesionych do macicy w danym cyklu, wieku pacjentki w momencie pobrania oocytów (a nie transferu zarodka), a także współczynnika uzyskiwanych ciąż charakterystycznego dla danego centrum leczenia niepłodności.
Współczynnik uzyskiwanych ciąż:
  • Szansa na urodzenie dziecka po transferze do macicy dwóch zarodków wynosi ok. 15%, niemniej może różnić się w zależności od czynników wymienionych powyżej. (Lawrenz B, Jauckus J, Kupka M, Strowitzki T, von Wolff M. Efficacy and safety of ovarian stimulation before chemotherapy in 205 cases).



Pacjenci, którzy zdecydują się na zachowanie płodności, mają do wyboru trzy możliwości terapeutyczne (chyba, że istnieją przeciwwskazania do którejś z metod):

1. Mrożenie nasienia.
2. Mrożenie tkanki jądra.
3. Mrożenie zarodków.

Mrożenie nasienia
Informacje ogólne:
    Zabieg polega na oddaniu nasienia przez mężczyznę, zazwyczaj w specjalnym, intymnym, przeznaczonym do tego celu pokoju. Pozyskany materiał natychmiast jest przekazywany do laboratorium, gdzie podlega przygotowaniu do procesu mrożenia. W przypadkach, w których plemników nie można uzyskać z ejakulatu, pobiera się je wykonując tzw. biopsję jąder.
Witryfikacja nasienia a jego jakość:
    Mrożenie nasienia jest najbardziej popularną metodą zabezpieczającą płodność mężczyzny. Dzięki nowoczesnym metodom schładzania materiału i krioprotektantom plemniki dobrze znoszą ten zabieg. Na jakość zabezpieczonego nasienia największy wpływ ma jago kondycja w momencie jego oddania.
Mrożenie tkanki jądra
Informacje ogólne:
    U młodych mężczyzn (chłopców), przed osiągnięciem dojrzałości płciowej, metodą zabezpieczenia płodności jest pobranie i zamrożenie tkanki jądra, która zawiera niedojrzałe komórki odpowiedzialne za wytwarzanie plemników. Po zakończeniu leczenia onkologicznego i uzyskania remisji choroby zabezpieczony materiał można przetransplantować do jąder celem podjęcia przez nie funkcji produkcji nasienia.
Infolinia #MamRakaChcęDziecko
Jesteś przed rozpoczęciem leczenia onkologicznego?
Zadzwoń na infolinię PLWzR i dowiedz się jak zabezpieczyć swoją płodność.
Eksperci dyżurują w każdy wtorek i czwartek, w godzinach 17:00-19:00.
+48 793 555 238
Gdzie mogę zabezpieczyć swoją płodność?

Lista klinik, w których można wykonać poszczególne zabiegi:


Przychodnia leczenia niepłodności Ab ovo
LUBLIN
tel.: +48 606 998 923
e-mail: m.panasiewicz@ab-ovo.pl
Przychodnia leczenia niepłodności Artvimed
KRAKÓW
tel.: +48 12 661 30 30
e-mail: kontakt@artvimed.pl
Przychodnia leczenia niepłodności Bocian
WARSZAWA (wszystkie filie)
tel.: +48 533 339 590
e-mail: iwiacek@klinikabocian.pl
Przychodnia leczenia niepłodności Gameta
WARSZAWA, ŁÓDŹ, GDYNIA, KIELCE
tel.: +48 22 399 91 00 (Warszawa)
tel.: +48 42 645 77 77 (Łódź)
tel.: +48 58 526 10 02 (Gdynia)
tel.: +48 41 369 55 55 (Kielce)
e-mail: gameta@gameta.pl
Przychodnia leczenia niepłodności Invicta
WARSZAWA, GDAŃSK, WROCŁAW, GDYNIA, SŁUPSK, BYGDOSZCZ
tel. +48 662 227 693
e-mail: agnieszka.gortowska@invicta.pl
Klinika leczenia niepłodności InviMed
WARSZAWA
tel. +48 606 755 549
e-mail: elzbieta.britmann@invimed.pl
Małopolski Instytut Diagnostyki i Leczenia Niepłodności KrakOvi
KRAKÓW
tel. +48 733 006 898
e-mail: mariola.wantuch@krakovi.med.pl
Przychodnia leczenia niepłodności nOvum
WARSZAWA
tel. +48 721 424 233
e-mail: oncofertility@novum.com.pl
Przychodnia leczenia niepłodności Parens
KRAKÓW
tel. +48 12 665 37 77
e-mail: info@parens.pl
Przychodnia leczenia niepłodności Polmedis
WROCŁAW
tel. +48 71 339 83 62
e-mail: polmedis@polmedis.pl
Przychodnia leczenia niepłodności TFP Fertility Vitrolive
KRAKÓW, SZCZECIN
tel. +48 91 48 64 345
e-mail: anna.janicka@vitrolive.pl
Przychodnia leczenia niepłodności Zdrówko
BYDGOSZCZ
tel. +48 52 375 25 07
e-mail: klinika-zdrowko@o2.pl
Dr n. med. Jakub Rzepka
Lek. med. Jarosław Kaczyński
Bezpłatne zabezpieczenie płodności u pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą nowotworową
Badania pokazują, iż skuteczność leczenia pacjentek leczonych onkologicznie, które przeszły procedurę zabezpieczenia płodności, jest o 50% wyższa niż pacjentek niepoddanych tej procedurze. Prawo w Polsce umożliwia mrożenie materiału genetycznego pacjentek i pacjentów chorych ma raka, jednak NFZ nie zapewnia finansowania tych procedur.
Wrocław i Poznań uruchomiły procedurę wsparcia zabezpieczenia płodności dla pacjentów onkologicznych w wieku od 18. do 40. roku życia. Sfinansowane zostanie mrożenie komórek jajowych i nasienia pacjentów, którzy są chorzy na raka, a leczenie może pozbawić ich płodności.
WIĘCEJ INFORMACJI:
Chcę lepiej to zrozumieć!
W tej części gromadzimy dla Ciebie wartościowe materiały z netu. Jeśli sama (sam) trafisz na taki, to napisz do nas koniecznie!

marta.b@raknroll.pl
Jak to było u innych?
Historia Dagmary

Na raka piersi hormonozależnego zachorowałam w 2008 r. w wieku 28 lat, krótko po moich zaręczynach. Przeszłam mastektomię, chemioterapię, radioterapię oraz hormonoterapię.

Historia Aleksandry Dryzner

Choroba nowotworowa przyszła do mnie w momencie, kiedy podjęliśmy z mężem decyzję, że będziemy w niedługim czasie starać się o drugie dziecko.

Nasi eksperci
dr n.med. Joanna Kufel-Grabowska
prof. dr hab. n.med. Robert Jach
dr n.med. Jakub Rzepka
dr n.med. Jarosław Kaczyński
Działamy razem
Patronat